ANTAŬPAROLO
La 13-an de decembro 2003 okazos la centjara jubileo de Eŭgeno Petrov (origine Evgenij Petroviĉ Katajev), granda rusa verkisto, kiu famiĝis en la tuta mondo kiel aŭtoro (kune kun Ilja Ilf) de verkoj “Dek du seĝoj”, “La ora bovido” kaj multaj aliaj.
Petrov naskiĝis en urbo Odeso situanta ĉe
Nigra Maro en
familio de instruisto. Li estis prototipo de Pavliko Baĉej en trilogio “Ondoj
de Nigra maro” verkita de lia frato Valentino Katajev. En 1920 li
finis la klasikan gimnazion kaj ekoficiis kiel korespondanto de
Ukrainia telegrafa agentejo.
Poste li tri jarojn servis kiel
detektivo. Kaj denove li estis protagonisto de “La verda
furgono” verkita de A. Kozaĉinskij. La libron kaj la samnoman
filmon
oni tre ŝatas en Rusio.
En la jaro 1923 Petrov venis
Moskvon. V.Katajev engaĝis
lin en medion de ĵurnalistoj kaj
literatoroj. Petrov
iĝis raportisto de revuo “Papriko” kaj en 1926 ekoficiis en revuo “Gudok”( Sireno). Li verkis ĉefe
humuraĵojn
kaj satirikaĵojn.
En 1927 dum kuna verkado de
romano “Dek du seĝoj” komencis krea
kunlaboro de Ilf kaj Petrov. Tembazon
de la romano proponis V. Katajev, al kiu la kunaŭtoroj dediĉis
la verkon. En siaj rememoroj Petrov skribis poste:” Ni momente decidis,
ke temo pri seĝoj ne devas esti esenco de la romano, sed nur kaŭzo,
motivo por prezenti la vivon”. Ĉi tion perfekte dum duonjaro realigis
ambaŭ
kunaŭtoroj: la verkoj (ĝia daŭrigo estas “La ora bovido”)
iĝis esprimplenaj ekzemploj de “enciklopedio de la soveta vivo” dum
tiama
epoko.
Ĉefa persono de ambaŭ
libroj, gaja aventuristo Ostapo Bender estas ĝis nun tre populara en
Rusio. Pluraj liaj frazoj iĝis ofte uzataj aforismoj kaj belsonajn
kanzonojn el filmoj oni povas aŭskulti tre ofte.
Ekde 1932 Ilf kaj Petrov verkis
felietonojn por ĵurnalo “Pravda”. En la jaroj 1933-1934 ili
vizitis
okcidentan Eŭropon kaj en 1935 Usonon. El abundaj notoj al fotoj pri la
vojaĝo
en Usonon, publikigitaj en revuo “Ogonjok” (Lumeto), il verkis la
libron “Unuetaĝa
Usono” (1937).
Post morto de Ilf en 1937, Petrov
ion verkis sole, sed samtempe kune kun G.Munblit verkis kelkajn
kinoscenarojn
de filmoj ŝatataj ĝis nun: “Muzika historio”, “Antono
Ivanoviĉ koleras”, “Maltrankvila homo” k.a.
Dum la Granda Patria milito Petrov
servis kiel milita korespondanto kaj pereis la 2-an de julio 1942 pro
aviadilakcidento, kiam li flugis Moskvon el Sebastopolo.
Lia amiko kaj kunaŭtoro Ilja
Ilf (origine Ilja Arnoldoviĉ Fainzilberg) naskiĝis same en Odeso la
16-an de oktobro 1897 en familio de banka oficisto. En la jaro 1913 li
finis
teknikan lernejon, poste li laboris en desegna buroo, en telefona
stacio, en
aviadila kaj grenada fabrikoj. Post la revolucio li estis librotenisto,
ĵurnalisto
en JugROSTA, redaktoro de humuraj revuoj, membro de odesa unio de
poetoj.
En la jaro 1923 li venis Moskvon
kaj eklaboris kiel raportisto de revuo “Gudok” (Sireno), en kiu
kunlaboris dum
la 1920-jaroj M.Bulgakov, Ju.Oleŝa kaj ceteraj verkistoj, kiuj famiĝis
iom poste. Ilf verkis tie humuraĵojn kaj satirikaĵojn, ĉefe
felietonojn.
Ilja Ilf kaj Eŭgeno Petrov,
ambaŭ odesanoj, interkonatiĝis en 1926 kaj dum dek unu jaroj estis
fidelaj amikoj kaj fruktodonaj kunlaborantoj.
En 1936, en Usono, Ilf jam
komencis suspekti sian gravan malsanon - tuberkulozon. Reveninte
Moskvon, li
akurate plenumis ĉiujn rekomendojn de kuracistoj kaj eĉ provis ŝerci,
tamen la malsano superis. Foje li prenis pokalon kun ĉampano kaj
proponis
nomi ĝin: “Ich sterbe” (germane “Mi mortas”). Kiel estas konate, tiuj
vortoj estis lastaj, kiujn diris Antono Ĉeĥov, granda rusa verkisto,
same mortinta pro tuberkulozo.
La 13-an de aprilo 1937 Ilf mortis
kaj poste lia korpo estis kremaciita. Liaj amikoj, alvenintaj adiaŭiĝi,
trovis en ĉambro stakojn de ĵus eldonita libro “Unuetaĝa Usono”.
Verkoj de Ilf kaj Petrov estas
eldonitaj angle (en Usono kaj Britio), germane, france, ĉeĥe, pole,
norvege, svede, hispane, itale, turke, japane, ĉine, arabe kaj sume en
tridek kvin lingvoj. Ili disvastiĝis tra la tuta mondo. Ili “meritis”
aŭtodafeon
en hitlera Germanio. Ilin malpermesis Franko en Hispanio. Sed en ĉefaj
lingvoj de la mondo ili asertis, ke en Sovetunio loĝis du talentaj,
bonkoraj kaj gajaj amikoj, tre amintaj sian patrujon.
Omaĝe al la centjara jubileo
de Eŭgeno Petrov, okazonta ĉi-jare (2003), mi tradukis libron “Unuetaĝa
Usono” en Esperanton el la rusa. Ĝi estas malpli konata en la
mondo,
ol “Dek du seĝoj” kaj “La ora bovido”, kvankam preskaŭ
samtempe kun apero de la ruslingva originalo en 1937, aperis la
anglalingva
traduko far Charles Malamuth sub titolo “Little Golden America”.
Kvarope (ambaŭ kunaŭtoroj
kaj geedzoj Adams el Nov-Jorko) en limuzino ili traveturis Usonon de
Atlantiko ĝis
Pacifiko kaj reen dum du monatoj. Supre jam estis dirite, ke la libro
aperis
sur bazo de pluraj fotoj kun abundaj subskriboj en revuo “Lumeto”
en
1936. Sed, bedaŭrinde, la libro, eldonita antaŭ morto de unu el
kunaŭtoroj
–Ilja Ilf, havas neniujn ilustraĵojn. El diversaj fontoj mi eltiris
kelkajn bildojn, por ke leganto povu pli facile imagi personojn,
pejzaĝojn,
vidindaĵojn ktp, menciitajn en la libro. Sed mia kolekto evidente estas
tro malabunda kaj bezonas pliigon.
Kvankam la vojaĝo en Usonon
okazis delonge, fine de la jaro 1935, sed, mi esperas, ke nuntempa
leganto ĝuos
pro enhavo de la libro, samkiel mi, ĉar en ĝi kunaŭtoroj:
Junio, 2003 Vladimir OKC
Pasis 70 jaroj post vojaĝo de Ilf kaj Petrov en Usonon. Pasis 3 jaroj post apero de mia traduko de la libro `Unuetaĝa Usono` en Interneto. Mi ricevis plurajn laŭdajn leterojn kun bonaj impresoj pri mia verko. Ili ankaŭ entenis iujn rimarkojn pri negravaj mistajpoj penetrintaj la tekston.
Somere de 2006 du famaj rusiaj raportistoj – akademiano Vladimir Pozner kaj juna Ivan Urgant okazigis sian vojaĝon tra Usono laŭ spuroj de Ilf kaj Petrov. Printempe 2007 oni montros ilian filmon en rusia TV. Tiam okazos ankaŭ la funebra evento – la 70-a datrevo de morto de Ilja Ilf.
La libroj far Ilf & Petrov, unuvice `Dek du seĝoj` kaj `La ora bovido` ĝis nun allogas intereson de rusiaj kaj alilandaj legantoj. Ĉi-jare oni filmis la novan (ŝajne la kvaran) version de tiuj libroj. Multe prapagandas la verkojn de siaj `du patroj` filino de Ilja Ilf – Aleksandra Ilf, kiu laboras kiel redaktoro en la eldonejo kaj tradukas en la anglan.
Mi skanis kaj enmetis la anglan tekson de la libro `Little Golden America` (tradukis Charles Malamuth) kune kun la rusa teksto. Mi rezonis, ke komencantaj esperantistoj, kies patra lingvo estas la angla aŭ la rusa, povas uzi mian tradukon kiel utilan lernilon dum lernado de la internacia lingvo Esperanto.
Kvankam la vojaĝo de Ilf kaj Petrov okazis antaŭ 70 jaroj, sed, laŭ mi, iliaj impresoj pri tiama kutima vivo de usonanoj, rimarkindaj priskriboj de tieaj pejzaĝoj kaj vidindaĵoj ktp ne perdis sian aktualecon, do ĉiu scivolema leganto povas trovi multajn interesaĵojn en mia traduko.
Mi elkore dankas ĉiujn legantojn de `Unuetaĝa Usono` kaj atendas novajn leterojn en mian poŝtkeston vladimir-okc#narod.ru, kie # signifas @, por eviti spamon.
Oktobro, 2006 Vladimir OKC